فیبرهای غذایی کدامند

تعریف فیبرهای غذایی

فیبرهای غذایی بخشی از گیاهان هستند که توسط آنزیم‌های موجود در دستگاه گوارش انسان قابل هضم نمی‌باشند. فیبرهای غذایی فواید زیادی برای حفظ سلامتی انسان و جلوگیری از بیماری‌ها دارند و به همین جهت امروزه نقش به سزایی در رژیم‌های درمانی و پزشکی ایفا می‌کنند. البته باید توجه داشت که استفاده از فیبرها فقط برای بیماران با بیماری‌های خاص توصیه نمی‌شود و تمام افراد باید روزانه به مقدار لازم از فیبرها استفاده نمایند.

فیبرهای غذایی در میوه‌جات، سبزی‌جات، بقولات و دانه‌های کامل یافت می‌شوند که فراهم کننده‌ی ریزمغذی‌ها و ترکیبات غیرمغذی مانند آنتی اکسیدان‌ها، فیتواستروژن‌ها هستند که اهمیت زیادی برای سلامتی انسان دارند. یک رژیم غذایی سرشار از فیبر، از نظر انرژی و چربی فقیر می‌باشد. این رژیم از لحاظ حجم زیاد بوده و از نظر ریزمغذی‌ها غنی می‌باشد و همین امر خود یکی از مزیت‌های استفاده از فیبرها در رژیم غذایی است

.دسته‌بندی فیبرهای غذایی
1- سلولز

2-

پلی‌ساخاریدهای غیرسلولزی که خود به پنج دسته تقسیم می‌شوند، شامل:

الف: همی سلولز

ب: پکتین

ج: صمغ‌ها

د: لزوجت گیاهان

ه: گیاهان خزه مانند و جلبکی

3-

غیر کربوهیدرات‌ها: که در این گروه لیگنین جای دارد.

حال اندکی به اطلاعات خود در دسته‌بندی فوق بیافزاییم

-

.سلولز: انسان‌ها به علت فقدان آنزیم لازم جهت هضم سلولز در دستگاه گوارش خود قادر به هضم سلولز نمی‌باشند. بنابراین سلولز در مسیر دستگاه گوارش به صورت توده‌ای قرار می‌گیرد و همین توده به حرکت غذا در طی دستگاه گوارش کمک کرده و سبب تقویت و افزایش حرکات دودی معده می‌شود.

سلولز اغلب در دیواره‌ی سلولی گیاهان یافت می‌شود و فراهم کننده‌ی موادی هستند که در گذشته فیبر خام نام برده می‌شدند

.

منابع اصلی سلولز عبارتنداز: برگ و ساقه سبزی‌جات، پوست و دانه‌ی میوه‌جات

-

.پلی ساخاریدهای غیر سلولزی: همان‌طور که قبلاً ذکر کردیم دارای 5 عضو می‌باشد.

این مواد آب را جذب کرده و زمان تخلیه‌ی غذا را از لوله‌های گوارشی کوتاه می‌نمایند. تمام این مواد به غیراز همی سلولز، موادی صمغ مانند هستند که در آب حل می‌شوند و به کلسترول چسبیده و جذب کلسترول را کنترل می‌کنند و هم‌چنین با تولید توده‌هایی غیرقابل هضم در روده‌ و تحریک عضلات روده، مانع فشار کلون می‌شوند

-

-

.لیگنین: این نوع فیبر تنها نوع غیر کربوهیدراتی از فیبرهای غذایی می‌باشد. لیگنین اغلب از قسمت چوب مانند گیاهان به دست می‌آید و در روده با صفرا ترکیب شده و تو ترکیبات غیرقابل حل شدن تولید می‌کند و به این صورت مانع هضم آن‌ها می‌شود. لیگین در بافت سفت گلابی و نوعی لوبیا یافت می‌شود.دسته‌بندی فیبرهای غذایی از لحاظ قابل حل بودن
- فیبرهای غیرقابل حل:سلولز

-

اغلب همی سلولز

-

لیگنین

-

1-

2-

3-

4-

فیبرهای قابل حل:صمغ‌ها GUMلزوجت گیاهان MUCILAGEجلبک‌ها و خزه‌ها ALGALاغلب پکتین‌ها

-

-

منابع سلولز: سیب ، گلابی، نخود ، لوبیا، خانواده‌ی کلم، سبزی‌جات ریشه‌ای، گوجه‌فرنگی، سبوس، گندم کامل، گندم سیاه کامل.منابع پلی ساخاریدهای غیرسلولزی:

همی سلولز= سبوس، غلات، دانه‌های کامل

.

پکتین= سیب، مرکبات ، توت‌ها بخصوص توت‌فرنگی، لوبیا سبز، هویج

صمغ‌ها= بلغور جودوسر، لوبیا خشک

لیگنین= گندم کامل، گندم سیاه کامل، توت فرنگی، هلو، گلابی ، آلو ، سبزی‌جات رسیده

یاشار وزیری- کارشناس‌ارشد علوم تغذیه